GEBELİKTE BESLENME - 2

Vitaminler

Vitaminler her canlının yaşamı için gereklidir. Vücuttaki görevi; büyümeyi, sinir ve sindirim sisteminin çalışmasını sağlamak, besin öğelerinin kullanımı ve vücut direncine yardım etmektir.

Yağda ve suda eriyenler olarak iki grupta incelenirler:

1. Suda eriyen vitaminler: B vitaminleri, folik asit, C vitamini

2. Yağda eriyen vitaminler: A, D, E ve K vitaminleri

Yağda eriyen vitaminler vücut dokusunda depolanırken, suda eriyen vitaminler depolanmaz ve fazlası idrarla atılır. Bu nedenle yağda eriyen vitaminler fazla miktarda alındığında vücutta birikerek zehirleyici (toksik) etki oluşturur. Suda eriyen vitaminler vücutta depolanmadığı için günlük olarak alınması gerekir.

Her bir vitaminin vücutta farklı etkileri vardır. Örneğin A vitamini, gözün değişik ışık durumlarında görebilmesini sağlar. D vitamini kemiklerin oluşumunu düzenler. K vitamini kanın pıhtılaşmasında önemli rol oynar. E vitamininin en önemli özelliği kandaki zararlı maddelerin etkisini azaltmasıdır.

B vitaminleri derinin işlevini, sinirlerin gelişmesini, çalışmasını sağlar, öğrenmeyi düzenleyici etkileri vardır.

C vitamini demirin emiliminde, vücut direncinin korunmasında görev alır.

Suda Eriyen Vitaminler

Suda eriyen vitaminler folik asit, B1, (tiamin) B2, (riboflavin) B6 ve B12’den oluşan B vitaminleri ve  C vitaminidir. 

Folik asit: Yeterli ve dengeli beslenmeyle vitaminleri doğal yollardan alabiliriz. Ancak gebelik döneminde artan folik asit gereksiniminizi beslenme ile karşılayamazsınız. Bu nedenle folik asidi tablet biçiminde dışarıdan almanız gerekir. Folik asit, hücrelerinizin çoğalması ve kan hücrelerinizin yapılması ve bebeğinizin merkezi sinir sisteminin (beyin ve omurilik) gelişmesi için gereklidir. Bebeğinizin sinir sistemi daha gebeliğin oluşmasıyla birlikte, çok hızla gelişmeye başladığı için, özellikle gebeliğin ilk haftalarında alınması çok önemlidir. Gebeliğin ilk 3 ayında  günde 400 mcg kullanıldığında bebeğin beyin ve omuriliğinde oluşabilecek hastalıkları ve yaşam boyu sürecek sakatlıkları engeller, bu nedenle gebe kalmanın planlandığı andan itibaren yeterli miktarda alınması önemlidir. 

Folik asit, yeşil yapraklı sebzeler, portakal suyu, bezelye, fasulye, karnabahar, yer fıstığı, fıstık, fındık, ıspanak, karaciğer, yumurta ve mercimekte bulunur. B vitaminleri ve içinde pek çok vitamini içeren multivitamin hapları folik asit içerebilir. Günlük gereksinimden fazla A vitamini alınması folik asitin emilimini engeller. 

B1 vitamini: Kalbimizin, kaslarımızın ve sinir sistemimizin işleyişi üzerinde etkilidir. Sakatatlar, kuru baklagiller, tahıllar B1 vitamini açısından iyi kaynaklardır. 

B2 vitamini (tiamin): Özellikle karbonhidratların işleyişi üzerinde etkilidir. Bu nedenle enerji gereksinimine parelel olarak B2 vitamini gereksinimimiz de artar. En iyi B2 vitamini kaynakları süt ve süt ürünleri, sakatatlar ve etlerdir. 

B6 vitamini (riboflarin): Vücudumuzda proteinlerin çalışmasını etkilemektedir. Bu nedenle gebelik döneminde anne ve bebek açısından çok önemlidir. Karaciğer, balık, yumurta en iyi B6 vitamini kaynaklarıdır.

B12 vitamini: Anne ve bebeğin dokularının gelişiminde rol alır. Sadece hayvansal kaynaklarda bulunur. Karaciğer, sardalya, yumurta en iyi B12 kaynaklarıdır. 

C vitamini: C vitamini, vücut direncini sağlama ve demir emilimini artırmada önemli rol oynar. Bebeğin dokularının gelişimi üzerinde etkilidir. Başlıca C vitamini kaynakları turunçgiller, domates, brokoli, yeşil yapraklı sebzelerdir.

Yağda Eriyen Vitaminler

Yağda eriyen vitaminler A, D, E ve K vitaminidir. 

A vitamini: Annenin dokularının gelişiminde, görme işlevi üzerinde, bebeğin ise büyüme ve gelişmesinde önemli rol oynar. En iyi A vitamini kaynakları, karaciğer, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta sarısı, havuç ve kayısıdır.

D vitamini: İskelet sistemi için önemli bir vitamindir. Besinlerle alınan kalsiyum D vitamini sayesinde kemiklere taşınmaktadır. Çok az olarak, balık karaciğeri, karaciğer, süt ve yumurta sarısında bulunur. Asıl kaynağı güneş ışığıdır. Güneş ışığının doğrudan vücuda yansıması ile vücutta D vitamini yapılmaya başlar. Bu nedenle, güneşlenmeye özen gösterilmelidir. 

E vitamini: Vücuttaki hücrelerin sağlıklı olması üzerinde çok etkilidir. En iyi E vitamini kaynağı, soya yağı, bitkisel yağlar, yağlı tohumlardır. 

K vitamini: Kanın pıhtılaşmasında rol oynar. Yeşil yapraklı sebzeler ve lahana en zengin K vitamini kaynaklarıdır. - devam edecek

Kaynak: Okumuş H, Mete S. Anne Babalar için Doğuma Hazırlık. İstanbul; Deomed Yayınları; 2009